Duszpasterstwo Osób Niesłyszą​cych Archidiecezji Krakowskiej

Specyfika duszpasterstwa

Specyfika duszpasterstwa Osób Niesłyszących

Duszpasterstwo głuchych jest związane z nauczaniem. Katechizację dzieci niesłyszących rozpoczyna się w przedszkolu, a kontynuuje w szkole. – Katecheta bazuje na tym – wyjaśnia ks. Bryla – co wcześniej z takim dzieckiem wypracował surdopedagog, nauczyciel, psycholog, logopeda. Naszym zadaniem jest wprowadzić pojęcia religijne, przygotować do przyjęcia sakramentów, przybliżyć sens Eucharystii. W tym okresie najlepiej uczyć prawd o Bogu, bowiem w szkole ma się dużo pomocy, które ułatwiają zrozumienie abstrakcyjnych pojęć. Jak wytłumaczyć np. pojęcie duszy ludzkiej? Żeby uczniowie to zrozumieli, najpierw rysuję im małą świnkę z fioletowym sercem. I piszę: „Świnka ma serce z mięsa”. Potem rysuję kurę, która też ma serce z mięsa. Następnie jeszcze inne zwierzątko. Potem rysuję człowieka, który ma serca: fioletowe i czerwone. To czerwone to dusza, której nie mają zwierzątka... Żeby wytłumaczyć niesłyszącym pojęcie, trzeba mieć dużo inwencji. Oni nawet nie potrzebują wielu argumentów, ale to musi być proste i jasne. Bardzo ufają kapłanowi, który jest dla nich autorytetem. 

Jak podkreślali moi rozmówcy, osoby głuche wyróżniają się pośród innych niepełnosprawnych tym, że są ufne, towarzyskie i lubią się wzajemnie. Z dystansem podchodzą do ludzi słyszących. Ze względu na język, którym się posługują, stanowią odrębną grupę, rodzaj enklawy. Bardzo się cieszą, gdy osoby słyszące opanują język migowy. – Szkoda, że tak małe zainteresowanie okazujemy głuchym – mówi ks. Bryła. – W innych krajach bardziej się ich docenia. Np. podczas kampanii prezydenckiej w USA obecny prezydent, gdy startował w wyborach, zadbał, aby przemówienia tłumaczono na język migowy. Tym sposobem pozyskał znaczną liczbę głosów, która przyczyniła się do jego zwycięstwa. U nas daleko do tego. Ale coś drgnęło. W krakowskim magistracie grupa urzędników ukończyła kurs języka migowego. – A ja bym bardzo chciała – marzy głośno Maria Ilińska – aby chociaż jedna Msza św. transmitowana w telewizji była tłumaczona na język migowy. Wśród niesłyszących są ludzie bardzo chorzy, w starszym wieku. Czy nie można dla nich tego zrobić? 

W niektórych krajach katecheci głuchych tracą kontakt z uczniami z chwilą ukończenia przez nich szkoły. Tak jest m.in. w Hiszpanii, we Włoszech. Tymczasem polscy duszpasterze starają się nimi nadal opiekować i w miarę możliwości organizować im życie religijne. Dzięki temu głusi mogą się spotykać, wspólnie wyjeżdżać na pielgrzymki, brać udział w rekolekcjach oraz uczestniczyć w spotkaniach i w Mszach św., które są odprawiane z myślą o nich. W Krakowie w każdą niedzielę odprawiana jest Msza św. w kościele Sióstr Prezentek przy ul. św. Jana (z wyjątkiem wakacji). Zwykle uczestniczy w niej ponad sto osób starszych i w średnim wieku. Niektórzy przyjeżdżają ze Skawiny, Wieliczki, Modlnicy, a nawet z Bochni. Ponadto w archidiecezji działają jeszcze ośrodki: w Pcimiu, gdzie głuchymi opiekuje się ks. Krzysztof Nowak, w Nowym Targu – ks. Janusz Rzepa i w Zakopanem – ks. Krzysztof Strzelichowski. W czasie takich Mszy św. jedna osoba czyta przygotowane teksty Ewangelii, a druga równocześnie tłumaczy je na język migowy. – W tym czytaniu i miganiu ważna jest spójność – mówi ks. Radoń. – Nie można czytać za szybko, trzeba zwracać uwagę na migającego. 

W okresie Wielkiego Postu głusi uczestniczą w rekolekcjach, które kończą się przystąpieniem do sakramentu pokuty. Wielu niesłyszących przybywa na Salwator, gdzie ks. Bryła przez wiele lat był proboszczem. Wiedzą oni, że właśnie tutaj mogą się wyspowiadać. – Podczas takiej spowiedzi – wyjaśnia ks. Bryła – ważny jest bezpośredni kontakt, nie ma więc konfesjonału. Penitent musi znajdować się naprzeciw spowiednika, aby go dokładnie widział. Niektórzy migają swoje grzechy, inni mają je wypisane na kartce. Kiedyś pojechałem do Waszyngtonu i tam moi byli uczniowie mieszkający w USA odnaleźli mnie i przybyli, abym ich wyspowiadał.

Fragment art. Maria Fortuna-Sudor. Usłyszmy głuchych. Edycja małopolska 38/2008